Projekt puszcza i ludzie

Globalne zmiany klimatyczne a lokalne konsekwencje przyrodnicze w Puszczy Białowieskiej – relacja ze spotkania

W czwartek 14 marca w auli Zespołu Szkół z Dodatkową Nauką Języka Białoruskiego w Hajnówce odbyło się kolejne spotkanie otwarte dla mieszkańców naszego regionu. Tym razem w ramach realizowanego projektu “Puszcza i ludzie” debatowaliśmy na temat “Globalnych zmian klimatycznych a lokalnych konsekwencji przyrodniczych w Puszczy Białowieskiej”.

Powyższy temat został przedstawiony przez posiadających szeroką wiedzę, doświadczonych ekspertów: dr Aleksandrę Kardaś – fizyczkę atmosfery, specjalistkę od nauczania o procesach i zjawiskach atmosferycznych, współtwórcę portalu popularnonaukowego „Nauka o klimacie” oraz dr hab. prof. UW Bogdana Jaroszewicza – biologa oraz dyrektora Białowieskiej Stacji Geobotanicznej w Białowieży.

Na początku dr Aleksandra Kardaś przedstawiła problem globalnych zmian klimatycznych oraz skutkach, jakie przynosi efekt cieplarniany. Ocieplanie systemu klimatycznego jest bezdyskusyjne. Wiele zmian, obserwowanych od lat 50 XX wieku nie ma precedensu w skali wielu dziesięcioleci, a nawet tysiącleci. Atmosfera i oceany ogrzały się, zmalały masy śniegu i lodu, poziom oceanów podniósł się, a stężenie gazów cieplarnianych w atmosferze wzrosło. Według prognoz do 2070 roku średnia temperatura na Ziemi może wzrosnąć o 2-3 stopnie. Może wydawać się, że te parę stopni nie ma znaczenia, jednak może to doprowadzić do radykalnych zmian warunków pogodowych. Już w chwili obecnej odczuwamy długie okresy niezmiennej pogody w Europie, dochodzi do ekstremalnych zjawisk pogodowych: częstsze i dłuższe susze w okresie letnim, występowanie coraz częstszych błyskawicznych powodzi, silnych wiatrów, huraganów. Widzimy także częstsze występowanie tropikalnych nocy (sytuacja gdy temperatura w ciągu doby nie spada poniżej 20 stopni), co jest szczególnie niebezpieczne dla osób starszych, powyżej 65 roku życia.

Kolejnym punktem spotkania było odniesienie globalnych zmian klimatycznych do regionu Puszczy Białowieskiej. Ten temat przybliżył nam dr hab. Bogdan Jaroszewicz. W wystąpieniu przedstawił badania prowadzone przez Białowieską Stację Geobotaniczną w Białowieży. Mogliśmy się przekonać, że zmiany klimatyczne mają miejsce także w naszym regionie. Na przestrzeni lat zauważamy trend wzrostu temperatury powietrza oraz gleby w Puszczy Białowieskiej. Prowadzi to do zmian środowiskowych, zaniku niektórych gatunków roślin i zwierząt w Puszczy Białowieskiej oraz pojawienie się w ich miejscu innych, nowych gatunków, wcześniej nie występujących na tym terenie (np. modliszki, zadrzechnia czarnoroga). Ocieplenie klimatu panującego w Puszczy Białowieskiej można zauważyć także poprzez obserwację ptactwa. Dla przykładu okres lęgowy, składania jaj przez sikorkę bogatkę przypada na ok. 2 tygodnie wcześniej niż jeszcze 50 lat temu. To samo dotyczy terminu przylotu ptaków, które przylatują wcześniej.
Okres zimowy skraca się, pokrywa śnieżna w Puszczy wcześniej topnieje. Należy pamiętać, że mniej mroźne zimy to lepsze warunki dla wegetacji kleszczy, co prowadzi do wzrostu liczebności tego gatunku. Większa liczba kleszczy to większa liczba zachorowań wśród ludzi na choroby pokleszczowe.

Według prognoz na przyszłość w naszym regionie przewiduje się: wzrost częstotliwości silnych wiatrów, dalszy wzrost temperatur, przesychanie siedlisk bagiennych, pojawienie się nowych organizmów patogenicznych, zmiany składu gatunkowego drzew i pozostałych organizmów, wzrost liczby i pospolitości gatunków inwazyjnych oraz pojawienie się nowych chorób.
W ramach podsumowania zwrócono uwagę, w jaki sposób my sami możemy lokalnie przeciwdziałać globalnemu ociepleniu. Prawie każda wykonana przez nas czynność wpływa na środowisko. Dlatego, też ważne jest, abyśmy oszczędzali zużywaną energię oraz wodę, korzystali z samochodu tylko wtedy, gdy jest to konieczne, a nie gdy to jest tylko wygodne. Warto zainteresować się wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, które nie tylko są przyjazne dla środowiska, ale także, z perspektywy czasu, poz wolą zachować spore oszczędności w domowym budżecie.

Dziękujemy wszystkim uczestnikom za przybycie i aktywny udział w dyskusji oraz zapraszamy na kolejne wydarzenia organizowane przez Starostwo Powiatowe w Hajnówce w ramach projektu “Puszcza i ludzie”. Do zobaczenia wkrótce!

Pliki do pobrania